31 Mart 2011 Perşembe
24 Mart 2011 Perşembe
Ruhuna Dön Moskova!
Bir şehir bu kadar mı ruhsuz olurmuş, şoktayım!
Bu satırları yazdığım uçak Duşanbe’ye yol alırken, geçirdiğim sancılı birkaç saate ve kaybettiğim parama yanıyorum…
“Anamdan emdiğim süt burnumdan geldi” tabirini en iyi Moskova’da anladım…
…
Ey ruhunu yitirmiş şehir!
Vermek zorunda kaldığım üçyüzdolara değil, güzelliğinle çelişen ruhuna yanıyorum…
Yine de haksızlık etmeyeyim diye ilk gelişimi yâdettim, toparlandım.
Misk-Safanova arası tren nostaljini hatırladım.
Bir kasaba otelinde, rublem yok diye geri götürülen çay için verdiğim mücadeleyi…
…
Az biraz ruh katabilsen kendine ey şehir; sen gördüğüm en düzenli şehirlerdensin!
İsmailova caddesinde, Beta’nın penceresinden sabaha uyanışını gördüm. Gece yarısında, soğuk bir akşamda, kapanmaya ramak kala helal yiyecek kaygısıyla kendimizi attığımız Azeri lokantasını…
Sanki yedi tepeye nisbet, altı sarayınla meydan okuyuşunu…
…
Metronu çok sevdim Moskova!
Her bir durakta ayrı bir sanat eseri, her bir aktarmada apayrı dekorasyon…
Yerin altında dairevi turlarla tüm şehri gez gezebildiğin kadar!
Bak düzeltiyorum;
Ruhsuz dedim ama ruhun yerin altında dolaşıyor Moskova!
Ve en ruhlu insanlarını yeraltında tanıdım. Elindeki kabzayı tutup da çektiğim fotoğraf, gülücüklerimi dondurdu…
…
Yolların keşmekeşe, metron tar ihe açılıyor Moskova!
Park Pabeda, Vdnh ve elbette Krasni Ploshad, Kızıl Meydan yani…
Bir tarih gizli sende, fark ettim…
Ben nasıl Cumhuriyetle kopukluk yaşadıysam, sen de Bolşevik ihtilaliyle yaşadın kopukluğunu…
Oysa gezen bilir ki; senin köklerinde medeniyetten izler var!
Zannedilir ki en güzel yapıları son devrin/devrimin insanları yapmıştır.
Hayır Moskova!
İkinci Dünya Savaşı’nın harabe kıldıkları, yüzeye ilişkindir. İşte bunun içindir ki yerin altına indikçe insanlar fark edecek medeniyetini ve ruhunu…
…
Griye bürünmüş tonun matruşkalarla renklenmiş şimdilerde…
Renklerinden korkma Moskova!
“Ayı kadar güçlü” erkeğinle, “melek kadar güzel” kızlarınla övüneceğine, ruhunu dirilt yeniden!
En sıcak tebessümüyle bir bayan polisin kadar şefkatli ve devrimci olabil ki sorunlarını çözebilesin…
Ki elbette o zaman, Domodedova Havaalanı’nda benden çaldığın üçyüzdoları tereddütsüz affederim. Çeçenler, Kafkas halkları seni affeder mi bilmem…
Ve elbette o zaman, Havaalanı’ndan bir daha geçerken, onlarca kişinin öldürülmesine değil, ruhuna bakarım…
…
Dön ruhuna ey Moskova!
Güzelliğin aşkına…
Yerin altındaki ruhun aşkına…
(Bu yazı 24.03.2011 tarihinde Timetürk sitesinde yayımlanmıştır)
16 Mart 2011 Çarşamba
Üç Şey!
Özbekistan-Tacikistan sınırındaki “Karatog” dağlarının buz gibi göletleri etrafında arkadaşlarla sohbet ederken, onları hayata ve işe motive etme kaygısıyla o an zihnimde gelişen denklem bir süre sonra üzerinde daha çok düşündüğüm, somutlaştırdığım bakışaçısına ve muhtemeldir ki yaşam biçimine dönüştü…
…
Konuşarak, halleşerek öğreniriz birçok şeyi. Konuştuklarımız ise farkında olsak da olmasak da hayatın özünden toparladıklarımızdır…
“Üç şey verildi bize dostlar; Zihin, beden ve ruh! Her üçü de sürekli değişimi barındırır içinde. Bu üç şeyi geliştiremeyenler körelir, geliştirenler ise bu üç şeydeki atıl bırakılmış potansiyeli idrak edip de şaşırır…”
Bu üç şeyden ne de az istifade ediyoruz!
Bu üç şeyi ne de çok ihmal ediyoruz!
…
Zihin, beden ve ruh!
Her biri kendi içinde müthiş bir potansiyel barındırmakta…
Daha önemlisi her birini olabildiğince geliştirmek mümkün…
Bu üç şeyi beraber ele almalı, beraber harekete geçirmeli…
Bu üç şeyi beraber beslemeli, beraber geliştirmeli…
“Uzman körlüğü”nü bu üç şeyde de yaşıyoruz!
Kimi sadece bedenine odaklanmış, fikirsiz ve ruhsuz…
Kimi sadece zihnine odaklanmış, fiziksiz ve ruhsuz…
Kimi sadece ruhuna odaklanmış, fikirsiz ve çürümüş…
…
Zihin, beden ve ruh!
Bu üç şeyi beraber işlemeli, İslam’ın hayata bütüncül bakışı da bunu gerektirir...
Bunun içindir ki fizik ve metafiziğin eşgüdümünden bahsedilir…
Ve bunun içindir ki bilgi ve eylemin ayrılmazlığından bahsedilir…
Tam da bu bağlamda ruhunu ihmal etmiş rasyonalist bir Müslüman düşünemiyorum…
Yine bu bağlamda ruha dalmış ama aklı işlemeyen bir Müslüman düşünemiyorum…
Ve yine bu bağlamda hantal/hareketsiz/göbekli bir Müslüman düşünemiyorum…
…
Zihin, beden ve ruh!
Zihnin ilacı düşünce, bedenin ilacı hareket, ruhun ilacı ise manadır…
Her seherde uyanıp ruhumuzu açalım; namazla, zikirle dolduralım…
Her seherde uyanıp zihnimizi açalım; tefekkürle, okumayla canlandıralım…
Her seherde uyanıp yola koyulalım; yürüyerek, koşarak bedenimize can katalım…
Bu üç şeyin kadrini bilelim dostlar!
Bu üç şeyi paralel yürütelim dostlar!
Ve bu üç şeyi her gün her an işletelim dostlar!
Unutmayalım ki;
“İki günü eşit olan ziyandadır!”
(Bu yazı 16.03.2011 tarihinde Timetürk sitesinde yayımlanmıştır)
10 Mart 2011 Perşembe
Orta Asya'ya Nasıl Bakmalı? (3)
Öncelikle şu tespiti yapmamız gerekir ki soğuk savaş sonrasında Müslümanların, en büyük potansiyel tehlike olarak gündeme alınması Orta Asya coğrafyasına da farklı şekillerde yansımıştır.
Bu coğrafyanın bu bağlamda büyük talihsizliklerinden biri de Sovyet döneminin İslam’ı hesaba katmayan politikalarının yine büyük ölçüde KGB’den yetişme yöneticiler tarafından daha kaba bir şekilde devam ettirilmesi olmuştur…
Amerika’nın gayrı meşru Afganistan işgaline Rusya’nın, geçmiş acısı ve konjonktürel “küresel İslami terör” rüzgârının da işine gelmesiyle sessiz kalması Özbekistan, Tacikistan ve Kırgızistan gibi ülkelerin de bu işgale çanak tutmalarını doğurmuştur.
Aslında Rusya’nın görece nötr kalması yanında bahsi geçen ülkeler daha aktif rol üstlenmişler ve bu rollerini de en başta “küresel İslami terör” söyleminin arkasına sığınarak ifa etmişler ve bu söylemin arkasına sığınmak suretiyle kendi bölgelerinde iktidarlarının alternatifi olan İslamcılık potansiyelini daha tam doğmadan boğmaya çalışmışlardır…
Küresel ölçekte İslam’ı etkisizleştirme gayreti üzerinde durduğumuzda aslında bölgeye nasıl bakmamız gerektiğini öngörmüş oluyoruz.
Gözlemlerimiz ve araştırmalarımız neticesinde görebildiğimiz kadarıyla bu coğrafyanın ıslahı ve gelişiminin çözümü, İslam’ın yaklaşım biçiminin daha derli toplu ve kuşatıcı bir şekilde sunumundadır.
Elbette bu ifadenin yalnız başına çok şey ifade etmediğinin hatta teorik kaldığının da farkındayım ama teorik olarak özellikle son dönemlerde çokça tartışılmamış bir coğrafya için teorik tartışmalarımızın öncelikli olduğu kanaatindeyim.
Çözümü İslam’la ilişkilendiriyorsak öncelikle İslamcıların (teorik de olsa) Orta Asya’yı ciddi olarak gündemlerine almaları gerekmektedir.
Acıdır ki, Osmanlı’nın çöküşü döneminde tartışılan “üç tarz-ı siyaset” kapsamında bir tartışmayı dahi henüz bu coğrafya için yapabilmiş ve aşabilmiş değiliz.
Dolayısıyla teorik çalışmaların ve tartışmaların acilen bu coğrafyayla ilgili tekrar gündeme alınması gerekmektedir.
Bunun için, bu coğrafyayı hiç görmemiş ama İslamcılık iddiasında olanların acilen bu coğrafyayı gezip görmeleri gerekir.
Gezmelerimizin görmelerimizin bir ana şehir ve kulvardan ibaret olmaya başladığı yani turistik ve fantastik olmaya başladığı son dönemlerimizde, daha derinlemesine bu coğrafyanın anlaşılabilmesi için köylerine, varoşlarına ve başkent dışındaki diğer şehirlerine bakmak gerekmektedir.
Türkiye’de 28 Şubat öncesinde başlayan ve 28 Şubatla beraber hazmedilen yeni yaşam biçimiyle dindarlar zenginleşip muhafazakârlaşırken Orta Asya’da neler olup bittiğini biraz zorluğa katlanarak gelip görmeliler.
Kardeşliğin masa başında ve lüks mekânlarda ahkam kesmekle olamayacağını ancak “öteki” Müslüman kardeşlerimizi fark ederek, görerek ve onları yaşayarak öğrenebiliriz…
Ümmet düşüncesinin kapsamının sadece yanı başımızdaki Orta Doğu olamayacağını, Orta Asya diye adlandırılan ve en önemli ortak paydaları dinleri olan bu coğrafyayı görerek ümmetçiliğimizin eksik yanlarını öğrenebiliriz…
Özetle; aşılmadığını düşündüğümüz “üç tarz-ı siyaset” teorisiyle gidecek olursak; bu coğrafyada batıcılığın soğuk yüzü tutmayacak, Türkçülük mikro milliyetçiliği körükleyecek ama İslamcılık bu coğrafyanın potansiyeli olmaya devam edecektir…
Burada en önemli nokta; İslamcıların bunu fark etmeleri, Orta Asya’yı gündemlerine almaları, bilgilerini güncellemeleri, coğrafyayı yaşamalarıdır…
(Bu yazı 10.03.2011 tarihinde Timetürk'te yayımlanmıştır)
3 Mart 2011 Perşembe
Orta Asya'ya Nasıl Bakmalı? (2)
Milliyetçi ilk refleks daha Orta Asya’nın ortalarına varmadan Bakü’de toslayınca anlaşıldı ki Kırgız, Özbek ya da Türkmen zaten kendini Türk hissetmiyormuş ki! Ve her milliyetçi yaklaşım, mikro milliyetçiliği perçinledi ve anlaşıldı ki bu coğrafyanın ruhu ırkçılıkla canlanmaz…
Yine aynı dönemlerde bu coğrafyada açılımın bir tetikleyicisi de Özal oldu. Özal’ın açılımında iki unsur vardı; birincisi Türkiye’nin ihracatını arttırmak, ikincisi ise kültürel anlamda iletişimi yeniden sağlamak için “hizmet” yollarıyla kültürel işbirliği temin etmek…
Dönem dönem insani yaklaşımlar olsa da her halükarda bu coğrafyaya öncelikle çantada keklik ırkdaşlar ve ekonomik açılımın potansiyel müşterileri olarak bakıldı daha çok…
Bu insanların Müslümanlığı, hatta mezhepleri, tarikatları, yaşam biçimleri, İslam Dünyasındaki yerleri ve konumları, yeni dünyadaki muhtemel konumları vb. hususlar büyük ölçüde teğet geçildi…
“Hizmet” adı altında Özal döneminin de motivasyonuyla başlayan çalışmalar bir süre sonra “belirleyici olmaktan çok, mevcudu bir nebze daha ıslah çabası”na dönüştü…
Orta Asya’ya açılımların pragmatik ve lokal kalması beraberinde selefi gurupların da bölgeye açılımını getirdi. Ama selefi guruplar da yapıları gereği marjinal kalmak ve yönetici kitlenin eline malzeme vermek dışında çok da ileri gidemediler…
Ve bugüne gelirken Orta Asya’nın, dünya gündemindeki payı “enerji gündemi” kadar olabildi ancak…
Ve “yeryüzünün herhangi bir yerinde ayağına diken batan kardeşinin acısını hisseden” Müslümanlar ise bu coğrafyada yaşanan acımasız haksızlıklara dahi kapalı oldular…
Filistin’de bir insanın ölümü, Andican’da binlerce insanın bir anda katledilmesinin unutturdu…
Arabistan’da bir kişinin idamdan kurtarılması, Zeynuddin’in Özbekistan’a teslim edilmesi ve işkenceyle öldürülmesini gizledi…
Oysa temeli “adalet” olan bir inancın mensuplarıysak en yakınımızdakine de en uzaktakine de kapalı olamayız!
Bir dönem Türkiye’nin doğu ve güneydoğu coğrafyasına kapalı oluşunun bedelini nasıl ağır ödediysek ve hala ödemeye devam ediyorsak bir süre sonra da Orta Asya’ya kapalı olmanın bedelini ödeyeceğiz!
Bu coğrafyaya makul ama aktif bir kitlenin kucak açması gerekmektedir.
Türkiye’deki Milli Görüş bu iş için en ideal organizasyondu.
Ama maalesef doksanlı yıllardan itibaren siyasete fazlasıyla angaje olma ve 28 şubatla beraber bir kısmı içe kapanıp marjinalleşme ve bir kısmı da daha güçlü bir iktidarın cazibesine kapılma derdi, bu kitlenin Orta Asya’ya açılımının önünde en büyük engel olmuştur…
Türkiye’deki diğer İslamcı akımlar ise zaten hiçbir zaman kayda değer bir şekilde Orta Asya’yı gündemlerine alamamışlardır…
(Bu yazı 03.03.2011 tarihinde Timetürk'te yayımlanmıştır)
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)